Bij Marcus 13:37
‘Wees waakzaam!’ De laatste woorden van Jezus voordat Marcus de lijdensgeschiedenis inzet. Tegen zijn leerlingen zegt hij: ‘Wat ik tegen jullie zeg, zeg ik tegen iedereen: wees waakzaam!’ Ach, de leerlingen, brom ik in mezelf. Eén hoofdstuk verder al, op de Olijfberg, vallen ze in slaap terwijl Jezus ze nog zó had gevraagd om wakker te blijven! Kunnen ze hun ogen niet éven openhouden!? Als ze eens wisten op wat voor moment in het verhaal ze zitten! Ik laat de leerlingen en vooral mijn gedachten over hen even voor wat ze zijn en denk na over wat dat is, waakzaamheid.
Waakzaam zijn moet je denk ik duidelijk onderscheiden van alert zijn. Wie alert is, speurt zijn omgeving af op mogelijk gevaar. Je staat klaar om jezelf te beschermen. In sommige situaties zeer raadzaam, maar die komen in ons redelijk veilige deel van de wereld niet heel vaak voor. Uitzonderingen zijn er altijd; ik denk aan de aardbevingen in Groningen en mensen met een agressieve buurman, om maar eens wat te noemen. Die situaties vragen erom dat je alert bent – dat je op je hoede bent en klaar staat om jezelf te beschermen. Maar vaker is alert zijn beter te omschrijven als: je bent op je hoede en staat klaar om je ‘ik’ te beschermen. Je buitenkant.
Waakzaamheid lijkt me meer met onze binnenkant van doen te hebben. Waakzaamheid helpt me alle bewegingen van mijn gemoed op te merken, onderscheid te maken en te kiezen of ik meega met een gedachte of overtuiging – of dat ik luister naar de stem van mijn hart. Dit is wat ik train als ik mediteer. Nadat ik ben opgestaan en heb gezorgd dat mijn lichaam aan de dag kan beginnen, wek ik ook mijn innerlijke radar. Op mijn meditatiebankje wrijf ik de slaap uit mijn innerlijk oog, zodat ik ook van binnen wakker ben. Die twintig minuten zijn een oefening. Met een beetje geluk heb ik de rest van de dag momenten dat ik wakker word uit de innerlijke dommel waarin ik altijd weer wegzak en mezelf afvraag: ‘Hé, wat gebeurt er nu? Met welke gedachte ben ik meegegaan? Wacht, kom maar terug naar je hart.’ Het mooiste is natuurlijk als je voortdurend innerlijk wakker bent, maar dat walhalla heb ik nog niet bereikt.
Ik kan dus wel fijn de leerlingen op hun kop geven dat ze in slaap vallen, daar op Getsemane, maar ik kijk daar natuurlijk in een spiegel. Als ik niet waakzaam ben, zak ik weg in innerlijke onbewustheid. Dat is zó gebeurd en het gevolg is dat mijn spreken en handelen onzuiver worden. Niet goed afgestemd op wie ik ten diepste ben. Daarom is waakzaamheid zo belangrijk. Gelukkig heb ik elk nieuw hier en nu de mogelijkheid om terug te komen van waar ik ook maar was en me opnieuw af te stemmen op de stille stem die klinkt in mijn binnenste.