Bij Lukas 14:16 e.v.
Wellicht kent u het verhaal. Iemand wil een groot feestmaal geven en nodigt tal van gasten uit. Op de dag zelf stuurt hij zijn dienaar naar de genodigden om hen te zeggen dat alles klaar staat en om ze nogmaals uit te nodigen. Maar de een na de ander heeft een excuus. Ik heb een stuk land gekocht! En ik vijf span ossen! Ik ben pas getrouwd! Jammer, we kunnen niet komen.
In een van zijn preken legt Meester Eckhart dit verhaal op geheel eigen wijze uit. Zijn uitleg zette mij weer aan het denken. Allereerst: de gastheer. Iemand, heet hij in het verhaal. De grote Naamloze. God. God die ons onafgebroken uitnodigt, naar ons zoekt en naar ons vraagt. Maar wij verontschuldigen ons en komen niet.
Eerste smoes: ‘Ik heb net een akker gekocht, die ik beslist moet gaan bekijken.’ Een akker, een stuk land, een stukje aarde. Zojuist tot eigendom gemaakt. Deze mens heeft zich net weer een beetje meer gehecht aan de aarde, aan het aardse. Ik heb het al eerder geschreven en doe het nu weer: hoe meer je gehecht bent aan het aardse, hoe verder je af bent van je eigenlijke doel, namelijk worden wie je bent. Al het aardse is ballast op de weg naar binnen, op de weg naar heelwording, op de weg naar God.
Tweede smoes: ‘Ik heb vijf span ossen gekocht en ik ga ze keuren.’ Vijf span. Eckhart zegt: die vijf span ossen, dat zijn de vijf zintuigen. Deze mens vertrouwt alleen op de vijf zintuigen. Hier kan ik eindeloos over doordenken. Eén: de zintuigen zijn naar buiten gericht. De zintuigen trekken je ziel naar de uiterlijke wereld. En in de uiterlijke wereld is er geen eenheid, maar veelheid. Geen concentratie, maar fragmentatie. Geen gerichtheid, maar verstrooiing. Twee: de zintuigen zorgen voor beelden in je hoofd – en dat geldt niet enkel voor de ogen. En beelden versluieren. Ook dit heb ik al eerder geschreven: een beeld van God hebben zit eerder in de weg dan dat het je helpt óp je weg naar God. Drie: de mens die zich verlaat op zijn zintuigen, kijkt aan een heleboel voorbij. Alleen de reële (!), concrete wereld telt. Maar hoe compleet is jouw beeld van de werkelijkheid als je alleen dáárnaar kijkt?
Genoeg voor nu. Volgende keer smoes nummer drie.