Bij Psalm 25:4b
Op de drempel van de kleuterschool maakte ik mij zorgen. ‘Ik hoop dat de juf het niet erg vindt dat ik nog niet kan lezen en schrijven’, vertrouwde ik mijn moeder toe. Blijkbaar had ik het gevoel dat ik dat van nature moest kunnen. Dat ik nou juist naar school ging om het te leren – dat kwam niet in mij op.
Om deze kleuterzorgen kan ik achteraf wel glimlachen. Anders is het met de verwijten die ik mezelf maak als volwassene – en daarin weet ik mij niet de enige. Ik doel op de momenten dat je achteraf inziet dat je in een bepaalde situatie anders had kunnen of moeten handelen. Dat je achteraf ziet hoe je met jouw optreden een ander geschaad hebt of in het nauw gedreven, beschadigd of buitengesloten. Soms breekt zo’n inzicht pas jaren later door. Maar hoe lang het ook geleden is, het schaamrood is vers. Hoe gek het misschien ook klinkt: hier staat weer die kleuter op de drempel met het idee dat ze tekortschiet omdat ze nog niet die vaardigheden onder de knie heeft die ze juist op school gaat leren.
Leren lezen en schrijven is een proces waarvoor twee mensen verantwoordelijkheid dragen: leerling en leraar. Het leven leren en leren leven op een zo goed mogelijke manier – ook dat is een proces waarvoor er twee verantwoordelijk zijn: de mens zelf en God.
De psalmist heeft er weet van: ‘Leer mij uw wegen te gaan.’ Als ik die woorden tot me laat doordringen, ontspan ik. Ik hoef het niet allemaal op voorhand te kunnen en te weten. Ik mag het leren. En ik mag daarbij om hulp vragen. God, wees voor mij als een goede leraar, die geduld heeft met zijn leerling. Die aanvoelt waar zijn leerling zit, wanneer hij nieuwe informatie kan geven of juist moet herhalen, wanneer hij met voorbeelden moet komen, wanneer hij een stilte moet laten vallen of juist moet aanmoedigen.
Het is hoogmoed te denken dat ik beter had moeten weten. Dat ik van tevoren had moeten aanvoelen dat ik niet dit, juist wel dat. Dat ik van nature zou weten hoe alles moet. Nee, het leven is een praktijkoefening en daarin ben ik leerling. Hoe oud ik ook ben.
‘Leer mij uw wegen te gaan.’ De psalmist vraagt God zijn plaats in te nemen als leraar. En ik ontvang hier de uitnodiging mezelf te zien als leerling van God. Mijn leven lang.