Bij Johannes 2:1-11
De bruiloft te Kana. De wijn raakt op en Jezus maakt van water wijn. Een wonder! Ja? Zou de evangelist Johannes het verhaal dáárom hebben opgeschreven? ‘Wat ik nóu toch heb meegemaakt! Moet je luisteren! Over tweeduizend jaar smullen ze er nog van!’ Niet dus. Johannes wil iets heel anders vertellen met dit wonderverhaal. Dat water wijn wordt – dat is een teken. Een teken van het koninkrijk van God. En let op: het koninkrijk is niet een tijd of ruimte apart van hier en nu. Het koninkrijk is niet daar waar wij heengaan als we overlijden. Het is ook niet een tijd die komt, ooit, in een verre toekomst. Nee, het koninkrijk dat is hoe God werkt, hier en nu, in onze levens en door ons heen – maar verborgen. Onder de oppervlakte.
Jezus vertelt in de evangeliën gelijkenissen over het koninkrijk. ‘Het koninkrijk is als een mens die zaad zaait in de aarde. De dagen gaan voorbij en het zaad ontkiemt, groeit en draagt vrucht. En de mens – hij weet niet hoe.’ Zo werkt het koninkrijk. Hier, in Kana, vertelt Jezus geen gelijkenis met woorden, maar met beelden. Nee, beter nog: hij laat het erváren.
De ceremoniemeester ervaart het koninkrijk. Buiten zijn blikveld hebben de bedienden in opdracht van Jezus de watervaten gevuld met water en een beker van de inhoud naar hem toe gebracht. De ceremoniemeester proeft ervan – hij ervaart. Het zijn zíjn zintuigen die waarnemen dat water wijn geworden is. Het zijn zíjn zintuigen die het koninkrijk proeven. Het is bij hém dat de verborgen werking van het koninkrijk aan het licht komt. ‘Waar de wijn vandaan kwam, hij weet het niet’, schrijft Johannes. Maar de ceremoniemeester herkent de wijn als goed, als wijn van God, als wijn van het koninkrijk.
Dit is het eerste teken dat Jezus doet. Later geneest hij zieken, voedt hij een grote menigte met twee broden en vijf visjes en wekt hij Lazarus op uit de dood. En ten slotte laat hij met zijn sterven en opstanding zien dat er door de dood heen een weg ten leven is. Het zijn allemaal tekenen van het koninkrijk. Van hoe God werkt in ons leven.
De evangelist Johannes vertelt ons dit verhaal niet omdat dit wonder zijn nieuwswaarde over al die eeuwen behoudt. Nee, wat er in Kana gebeurt zegt iets over óns leven. Hier en nu. Over hoe het koninkrijk werkt in ons bestaan. Ons waarneembare leven speelt zich af in het gebied van de zintuigen. Aan de oppervlakte. Maar er is meer dan die laag alleen. In de diepte van ons leven is er een laag waar God werkt, waar het koninkrijk is. Noem het de spirituele dimensie van ons bestaan. Soms, of misschien wel heel vaak of zelfs voortdurend, komt er iets uit die diepte naar het oppervlak. Is het ervaarbaar voor ons. Wij lijden – maar gaan in de loop der tijd zien dat dat lijden ons ook iets bréngt: een vergrote ontvankelijkheid, een groter toevertrouwen aan God. Wij ervaren verlies – maar gaan in de loop der tijd zien dat dat verlies ons ook iets bréngt: nieuwe kansen, een nieuw verstaan van wie je bent. Ik vind het nogal gewaagd om dit zwart op wit te schrijven, maar degene die het ervaren heeft, weet ervan.
Neem, gelijk de ceremoniemeester in Kana, de beker van je leven aan. Kijk goed naar alle levenservaringen die erin zitten. Snuif de geuren op, proef alle smaken op je tong, slik het door en laat het je voeden – wat het ook is, dat in die beker zit. Alles dat zich in jouw leven voordoet, de vreugdevolle dingen én de pijnlijke, kunnen jou het koninkrijk laten ervaren. Ja, het gebeurt onder de oppervlakte, in het verborgene. Maar wij worden uitgenodigd om onze ogen te openen en te zien hoe God in ons werkt, in ons leven werkt, door ons heen werkt.