Bij Matteüs 12:34
Van verschillende kanten kreeg ik, naar aanleiding van mijn laatste twee Parelduikers, min of meer dezelfde vraag. Wat is jouw beeld van God eigenlijk? Ik schreef namelijk dat Hij zijn tanden stukbijt op iets en dat Hij als een jongetje van twee is. En dat viel niet bij iedereen in goede aarde.
Eigenlijk zou je over God moeten spreken noch schrijven. Alles wat je over Hem zegt, slaat de plank namelijk volledig mis. Alles wat je in menselijke bewoordingen over God beweert, raakt kant noch wal. God is niet in menselijke woorden of beelden te vatten. Hij overstijgt alles wat wij over Hem denken.
‘Over God wil ik zwijgen’, schrijft de middeleeuwse mysticus Meester Eckhart. En hij heeft het grootste gelijk van de wereld. Want God gaat alle verstand te boven. Alle woorden, alle beelden waarmee wij God schetsen, schieten tekort. Als wij zeggen: ‘God is goed’, dan nóg klopt dat niet. Een mens kan goed zijn, maar God niet. En als je het toch zegt, dan verwijder je jezelf daarmee van God. Want tussen jou en God komt dat beeld te staan van God die zus en zo is. En dat belemmert jouw zicht op God. God moet juist vrijgemaakt worden van al die beelden die wij over Hem hebben. Of beter: wij moeten onszelf bevrijden van al die beelden die wij over Hem gemaakt hebben, opdat wij Hem beter leren zien.
Maar ja, waar het hart vol van is, daar loopt de mond van over (Mt. 12:34). Over God wil ik zwijgen, maar tegelijkertijd kán ik niet over God zwijgen. God-in-mij is een bron van liefde, die zo vol zit, dat hij voortdurend overvloeit. Ik weet: over God kun je alleen maar zeggen dat Hij is. Of misschien ook nog dit: God is Eén. Dat is het maximale. En toch spreek ik over God. En omdat ik een mens ben, doe ik dat in beelden – hoewel ik weet dat die beelden God eerder versluieren dan openbaren. Die beelden zeggen alles en tegelijkertijd niets. Die beelden raken de kern en ze slaan nergens op. Daarvan ben ik me bewust, maar ik kan niet anders dan in menselijke taal over God spreken en menselijke taal schiet tekort. Maar liever een tekortschietend woord over God dan helemaal geen woord over God.
Beelden ontnemen ons het zicht op wie of wat God werkelijk is. Toch hebben we ze nodig als we over God willen spreken. De kunst is om aan de beelden voorbij te kijken naar datgene waarnaar of diegene naar wie ze verwijzen.