Bij Lukas 2:1-7
Als je het kerstverhaal goed leest, zie je dat er een heleboel ontbreekt. Er is geen sprake van een stal, er zijn geen os en ezel. Pardon. Ik bedoel het natuurlijk andersom: je ontdekt dat je veel plaatjes in je hoofd hebt, die niet uit de bijbel komen. Dat kerststalletje onder de Nordmann – het draagt zeker bij aan het kerstgevoel, maar is het een weergave van waar het met kerst om gaat?
Dit vraagt om een experiment. Wat is er minimaal nodig om kerst uit te beelden? Ik begin met een volle kerststal. Alles staat op zijn plek: kindje in de kribbe, Maria erbij, Jozef ernaast, herders, schapen, wijzen, kamelen, kadootjes, os, ezel. En nu: schrappen maar.
Allereerst verdwijnt de stal zelf. Tja. Het ziet er wat kaal en onbeschut uit. Ik ben blij dat ik mijn kinderen onder andere omstandigheden ter wereld kon brengen. Maar het kan. Volgende stap: de os en de ezel. Onbijbels. Weg ermee. Nu ik toch bezig ben: de kamelen. Staan ook nergens. Hup, eruit.
Nu de rest. Iedereen die hier nog staat komt voor in een kerstverhaal. Verspreid over verschillende evangeliën, maar toch. Ze hebben hun plek. Maar ik ben net in de stemming. Kan er nog wat weg? Ik begin bij de wijzen en hun kadootjes. Ik moet er even aan wennen, maar het is nog echt kerst onder de boom. Oké, kunnen de herders en de schapen dan ook weg? Ik bekijk het overgebleven tafereel van een afstandje. Het blijft kerst. Goed. Kribje weg. Nee, nu is het een gemiddeld geboorteverhaal geworden. Kribje terug. Jozef weg. Ik kijk nog eens goed. Jozef weg én kribje weg, kindje op Maria’s schoot. Het poppetje blijft niet liggen, daar moet een plakbandje aan te pas komen. Is dit kerst?
Ik zucht. Een kerststalletje is het niet meer. Dit is een moeder met haar pasgeborene bij zich. Maar dit is ook waar kerst om draait: de geboorte van Christus. En dan niet de historische geboorte van Jezus uit Maria. Nee, dit is de weg van iedere gelovige. Dat Christus stap voor stap, steeds meer, steeds meer verankerd, geboren wordt in jou. Of, in de woorden van de middeleeuwse mysticus Meester Eckhart: ‘Het is God meer waard om geestelijk geboren te worden uit welke goede ziel ook, dan dat Hij uit Maria lichamelijk werd geboren.’
Welbeschouwd kan het hele stalletje vervroegd weer naar zolder. Maar goed nieuws is er ook: het kan dus elke dag kerst zijn.